
هوش دو نوع است: هوش سیال که شامل توانایی حل مسائل جدید و تفکر انتقادی است و با بالا رفتن سن کاهش مییابد، و هوش متبلور که شامل دانش و تجربیات گذشته است و با سن بیشتر، بهتر میشود. بنابراین ممکن است افراد مسن در یادگیری مسائل جدید کندتر باشند اما از نظر دانش و تجربه غنیتر هستند.
با انجام فعالیتهای ذهنی هدفمند میتوان کاهش هوش سیال را کند کرد یا حتی بهبود داد. یادگیری مداوم، بازیهای فکری، مطالعه کتاب و شرکت در بحثهای علمی، ورزش منظم و تمرینات ذهنی مثل مدیتیشن از مهمترین روشها برای فعال نگه داشتن مغز هستند.
فعالیتهای ذهنی منظم نه تنها به حفظ هوش کمک میکنند بلکه خطر بیماریهایی مانند آلزایمر و زوال عقل را کاهش میدهند. مغز مانند عضله است و با تمرین مداوم قویتر و مقاومتر میشود.
آزمونهای معتبری مانند وکسلر بزرگسالان (WAIS)، استنفورد-بینه و کتل برای سنجش تواناییهای ذهنی و شناختی وجود دارند که میتوانند نقاط قوت و ضعف افراد را نشان دهند و به برنامهریزی بهتر کمک کنند.
افزایش سن بهطور طبیعی تواناییهای شناختی را کاهش میدهد اما این روند غیرقابل تغییر نیست. با تمرینهای ذهنی مداوم و یادگیری میتوان هوش را حفظ و تقویت کرد. هوش یک قابلیت قابل رشد است که در هر سنی میتوان روی آن کار کرد.